6008 Sayılı Kanun, dün Cumhurbaşkanı Gül tarafından onaylandı ve Resmî Gazete’de yayımlandı. Yasa dün resmen yürürlüğe girdi. Öncelikle gözümüz aydın diyorum. Bugünden itibaren artık dosyaların hızla ele alınması yahut ele alınmalarının sağlanması ve tahliyelerin bir an önce başlaması en büyük beklentimiz.
Yasanın TMK Mağduru Çocuklara İlişkin getirdiği düzenlemelere ve sonuçlara aşağıda yer verilmiştir:
Bu işe başlarken TMK mağduru çocuklar sorunun hukuki analizini yaptığımızda önümüze yedi hedef koymuştuk.
1. Çocuklar hiçbir durumda özel yetkili savcılıklar tarafından soruşturulmamalı ve özel yetkili ağır ceza mahkemelerinde yargılanmamalı. Bu gerçekleşti. Şimdi çocuk mahkemesi olan yerlerde çocuk savcılıkları ve çocuk mahkemeleri görevli olacak. Çocuk mahkemesi olmayan yerlerde genel görevli savcılıklar ve genel görevli mahkemeler çocuk savcılığı ve çocuk mahkemesi sıfatıyla görev yapacak. Ayrıca çocuklar yetişkinlerle beraber soruşturma ve kovuşturma geçirdiklerinde çocukların davaları yetişkinlerin görüldüğü davalarla yetişkinlere ilişkin mahkemede birleştirilemeyecek. Yani artık suçun türü ne olursa olsun çocuklar her durumda çocuk savcılıklarınca soruşturulacak, çocuk mahkemelerince yargılanacak. Ve bu süreçte özel yetkili mahkemelere yani terör suçlularına özgü soruşturma ve kovuşturma usulü çocuklara hiçbir durumda uygulanamayacak.
YANİ ÇOCUKLAR SORUŞTURMA VE KOVUŞTURMA (YARGILAMA) BAKIMINDAN TERÖR SUÇLUSU STATÜSÜNDEN ÇIKARILMIŞTIR.
2. Terör suçluları bakımından, verilen cezaları yüzde elli artıran hüküm çocuklar bakımından artık uygulanmayacak.
YANİ CEZA ARTTIRIMI BAKIMINDAN DA ÇOCUKLAR TERÖR SUÇLUSU STATÜSÜNDEN ÇIKARILMIŞTIR.
3. Sadece yasadışı niteliğe dönüşen toplantı veya gösteri yürüyüşlerine katıldığı için “örgüt üyesi olmadığı halde örgüt adına suç işlediği için örgüt üyesi gibi cezalandırma” uygulaması çocuklar bakımından kaldırılmıştır. Yani toplantı ve gösteri yürüyüşleri bakımından örgüt adına suç işleme isnadı çocuklar bakımından ortadan kaldırılarak bu yönden de
ÇOCUKLAR TERÖR SUÇLUSU STATÜSÜNDEN ÇIKARILMIŞTIR.
Eski düzenleme sırasında çocuklara yaş indirimi olmadan bu nedenle verilen ceza 7 yıl 6 aydı.
4. Zararlandırıcı sonuç doğurmayan taş atma eylemini güvenlik güçlerine silahlı direnme sayan ve en az 5 yıl ceza verilmesine neden olan hüküm, çocuk, yetişkin ayrımı olmaksızın herkes bakımından kaldırılmıştır. Yeni hükümlere göre güvenlik görevlilerine cebir ve tehdit yoluyla direnme olursa TCK’da yer alan hükümler uygulanacaktır.
5. Çocuklardan 16-18 yaş grubundakilere uygulanması yasak olan (3 yıla kadar cezalarda) erteleme, (2 yıla kadar cezalarda) hükmün açıklanmasını geri bırakma, (1 yıla kadar cezalarda) paraya çevirme dahil seçenek yaptırımlar uygulama olanağı getirilmiştir. Yani mevcut yasak kalkmış ve SEÇENEK UYGULAMALAR KONUSUNDA DA ÇOCUKLAR TERÖR SUÇLUSU STATÜSÜNDEN ÇIKARILMIŞTIR.
6. TMK’yla ilişkilendirilen tüm çocuklar yönünden terör suçlularına özgü olarak uygulanan şartla salıverilme için cezanın 3/4 ünü (dörtte üçünü) çekme koşulu çocuklar yönünden kaldırılmıştır. Yeni düzenleme ile adlî suçlarda olduğu gibi şartla salıverilme hakkı için 16-18 yaş grubu çocukların cezalarının 2/3 ünü (üçte ikisini), 12-15 yaş grubu çocukların cezalarının 1/2 sini (yarısını) çekmeleri yetecektir. Ayrıca cezaevi disiplin rejiminde TMK’yla ilişkilendirildikleri için terör suçlusu statüsünde sayılan çocuklar bu kapsamdan da çıkarılmıştır. Disiplin hukukunda da adlî suçlara özgü kurallar uygulanacaktır. Böylece çocukların şartla salıverilme haklarının yanması uygulamasına da son verilmiştir. Önceden üç kez disiplin cezası alan çocuğun şartla salıverilme hakkı yanıyordu. Şimdi hiçbir durumda şartla salıverilme hakkı ortadan kalkmayacak.
YANİ CEZA İNFAZ VE DİSİPLİN REJİMİ BAKIMINDAN DA ÇOCUKLAR TERÖR SUÇLUSU STATÜSÜNDEN ÇIKARILMIŞTIR.
Yukarıda sıralanan ve kabul edilen taleplerimize karşın sadece bir isteğimiz bu yasal düzenlemede karşılanmamıştır.
7. Yasadışı niteliğe dönüşen toplantı veya gösteri yürüyüşü sırasında yüzü kısmen veya tamamen kapatmak örgüt propagandası suçu sayılıyor ve en az 1 yıl ceza veriliyor. Bu hükmün önce çocuklar bakımından uygulanmamasını sonra herkes bakımından kaldırılmasını talep etmiştik. Bu talebimiz makûl kabul edilmekle birlikte bu aşamada bazı pratik ve psikolojik engeller yüzünden tasarıya eklenmedi ve yasalaşmadı. Ancak bu hükmün ekim ayında başlayacak yeni yasama yılında tekrar ele alınabileceği konusunda hükümet partisinin yetkililerinin beyanlarını aldık. Sadece bu konu değil uygulamada son derece ölçüsüz, orantısız ve adaletsiz cezalar verilmesine yol açan TCK madde 220/6, 7 ve 8’inci fıkra hükümlerinin de değiştirilmesi konusunda güçlü eğilimler olduğunu gözlüyoruz. Bu konuda da yeni yasama döneminde çalışmalar yürütmeyi planlamaktayız.
SONUÇ: Yasadışı niteliğe dönüşen toplantı veya gösteri yürüyüşlerinde zararlandırıcı sonuç doğurmadan taş attıkları iddiasıyla cezalandırılan çocuklara yaş indiriminden önce verilen 13 yıl 6 aylık cezanın 12 yıl 6 ayına ilişkin yasal dayanaklar ortadan kalkmıştır. Kalan 1 yıllık cezanın dayanağı yüzü kısmen veya tamamen kapatmaktır. Bu cezayı almış çocuklar bakımından yaş indirimi ile bu cezalar (16-18 yaşta ) 8 aya, (12-15 yaşta) 6 aya düşecektir. Ayrıca bu cezalar üzerinden altıda bir takdiri indirim de yapılabilir. Yapılsın yapılmasın bu miktarlar tüm seçenek uygulamalara ilişkin sınırların altında olduğundan çocukların ceza yatması söz konusu olmayacaktır.
Ayrıca yapılan değişiklikte toplantı ve gösteri yürüyüşleri sırasındaki suç isnatlarına ilişkin bazı ağır cezalar hafifletilmiş, bazı suç tipleri birleştirilmiş ve ceza sayıları azaltılmıştır. Bunlar da yapılan düzenlemelerin herkes bakımından olumlu sonuçlarıdır.
Elbette nihai çözüm sadece TMK mağduru çocukların değil, suçla ilişkilendirilen tüm çocukların haklarını güvence altına alacak kapsamda Çocuk Ceza Kanunu, Çocuk Ceza Yargılaması Kanunu, Çocuk Ceza İnfaz ve Güvenlik Tedbirleri Kanun’larını içeren bağımsız bir çocuk ceza hukukunu hayata geçirebilmektir. Ayrıca bu konu sadece Türkiye’de değil, bütün dünyada bir ihtiyaçtır. Bu ihtiyacın karşılanmasında Türkiye’de yürütülecek faaliyetlerin önemli bir işleve sahip olacağına inanmaktayım.
Son olarak yasalaştırma süreci bakımından şunları söylemek isterim.
Ulaşılan sonuçta (ki son derece önemli bir yasal düzenleme yapılması sağlanmıştır) asıl pay sahibi Çocuklar İçin Adalet Çağrıcılarınındır. ÇİAÇ bütünlüğü içinde kimin hangi ölçüde yeri olursa olsun, ister büyük parça ister bir nokta olsun her katılım aynı değere ve aynı öneme sahiptir. Çünkü bir bütünlükten en ufak bir parçayı da ayırsanız eksiklik doğar. Bu nedenle eğer bir teşekkür hak edilecekse bu ÇİAÇ’ın tamamının hakkıdır. ÇİAÇ’ın yanı sıra bu yoğun faaliyet sırasında Sayın Cumhurbaşkanı’nın gösterdiği duyarlılığın, Sayın Başbakan’ın özellikle 2010 Mart’a görüşmesinden sonra konuya ilişkin yaptığı yakın takibin ve samimi olarak sorunun çözümü konusunda gösterdiği kararlılığının altını çizmek gerekir. Ak Parti grubundan; Ayşenur Bahçekapılı, Bekir Bozdağ, Hakkı Köylü, Abdulmuttalip Özbek, Mehmet Emin Ekmen, Abdurrahman Kurt, Gülşen Orhon, CHP’den Hakkı Süha Okay, Ali İhsan Öztürk, Gaye Erbatur, BDP’den Sebahat Tuncel, Sevahir Bayındır, DSP’den Jale Ağırbaş yasalaştırma sürecinin çeşitli aşamalarında ayrı ayrı veya birlikte, son aşamada ise tümüyle birlikte sorunun çözümü için çaba gösteren vekiller olarak öne çıktılar. İsimlerini anmadığımız çok sayıda vekilin katkılarını da belirtmek isterim. Özellikle TBMM Genel Kurulu görüşmeleri sırasında çok sayıda vekil kuliste yahut kürsüde arada görüşmeler yaparak, sorunun aciliyeti ve çözümü konusunda duyarlılıklarını ifade ederek yasanın son dönemlerde TBMM’de görülmedik bir şekilde (yalnızca MHP’nin muhalefetiyle) yüksek uzlaşmayla çıkmasını sağladılar. Yasalaştırma sürecinde gerek “Yargıya Açık Mektup” için yaptıkları katkılardan gerekse ÇİAC’ın yasa önerilerine ilişkin verdikleri destekten ötürü Osman Can, Kemal Şahin ve o çevreden diğer meslektaşlarımızı yani Demokrat Yargı çevresini de anmak gerekir.
Yeni dönemde TBMM’deki bu uzlaşma adımının farklı sorunların çözümünde etkili olmasını umuyoruz, diliyoruz.
Çocuklar İçin Adalet Çağrıcıları
mehmetucum@superonline.com
|
