MAKALELER
YURT EDİNME HAKKI
KOBANİ İLE İÇ SAVAŞ ÇIKARMAK İSTEDİLER
YENİ ANAYASA İHTİYACI
YENİ ANAYASA NASIL YAPILIR ?
POLİS ÇALIŞTAYI
TÜRKİYE’NİN İLK SİVİL VE DEMOKRATİK ANAYASASI İÇİN YOL HARİTASI
TOPLUMSAL EGEMENLİK İÇİN HALK HAREKETİ
İŞ İLİŞKİSİNDE PSİKOLOJİK TACİZ (MOBBING)
DEMOKRATİK DEVLET KURMAK İÇİN TÜRKİYEYE YENİ ANAYASA ŞART
SAĞLIK BİLDİRGESİ
ÇOCUKLARA BÜYÜKLER GİBİ CEZA VERİRSENİZ NASIL KAZANABİLİRSİNİZ?
POLİTİK HUKUK TANIMI
DEVLET BİREY İLİŞKİSİ BAĞLAMINDA POLİSİN ROLÜ
YENİ ANAYASA YAPILABİLİR Mİ?
İSTANBUL BAROSU SEÇİMLERİ VE DEMOKRAT AVUKATLAR
ADALETİ ÇAĞIRDIK VE NİHAYET GELDİ
SAYISAL ÇOĞUNLUK ŞART DEĞİL
KIRMIZI ÇİZGİSİZ ANAYASA YAPILMALI
TERÖRLE MÜCADELE KANUNU MAĞDUR ÇOCUKLAR
ÇÖZÜM SÜRECİ
İŞYERİNDE DEMOKRASİ OLUR MU?
İLKELER BAZINDA YENİ ANAYASA ÇALIŞMASI
İKTİSAT VE HUKUK
İFADE ÖZGÜRLÜĞÜ KAVRAMI
AKİL İNSANLAR HEYETİ FAALİYETİNE İLİŞKİN KISA TESPİTLER
GEZİ OLAYI
DEVLET SUÇLARI BAKIMINDAN GEÇİŞ DÖNEMLERİNDE DEVLET PRATİKLERİ
“EVET”LE GELEN YENİ OLANAKLAR
EGEMENLİK SAVAŞI VE BALYOZ TAHLİYLERİ
ÇOCUKTAN TERÖRİST OLMAZ
ÇALIŞMA HUKUKU EV KADININI NE KADAR TANIYOR
GENEL SEÇİMLER
AKİL İNSANLAR HEYETİNİN TAKİP SORUMLULUĞU/SİYASETE SİVİL KATKI

AKİL İNSANLAR HEYETİNİN

TAKİP SORUMLULUĞU/SİYASETE SİVİL KATKI

Mehmet Uçum

1-     Akil İnsanlar Faaliyetinin Esasları

Oluşum: Hatırlanacağı üzeredönemin Başbakanı Sayın Erdoğan’ın 4 Nisan 2013 gününde Dolmabahçe’de yaptığı toplantıdan sonra akil insanlar adı verilen kişiler tüm ülkeye dağıldı. Günlerinin çoğunu görev alanı olan bölge illerinde geçiren bu kişiler büyük bir ilgiyle karşılandı ve akil insanlar faaliyeti barış sürecinin en popüler konularından biri haline geldi. Bazı illerde çoğunlukla marjinal ve etkisiz negatif tepkiler dışında akil insanlar çalışması toplumun büyük kesimi ile pozitif bir düzlemde buluşmayı başardı. Bu çalışmanın toplumsal barış sürecine olumlu etki yaptığı büyük çoğunlukla benimsenen bir görüş oldu.

Nitelik:Heyetin niteliği Türkiye toplumu ile bir temsil ilişkisi kurmak şeklinde belirginleşti. Elbette bu temsil ilişkisi siyasi ve hukuki bir temsil ilişkisi değildi. Yani siyasi veya hukuki vekil olmak sonucunu doğurmuyordu. Buradaki temsiliyet tamamen toplumsal zemine oturan bir ilişkiye işaret ediyordu. Her ne kadar heyette yer alma daveti Sayın Başbakan ve yardımcıları tarafından yapılmış ise de bu çağrı Türkiye toplumu adına yapıldı. Diğer deyişle Türkiye toplumu hükümet aracılığıyla akil insanları görevlendirdi.

İşlev:Heyetin işlevi toplumsal iradeyi bütün renkleriyle siyaset alanına taşımak oldu. Türkiye toplumu sürece ilişkin görüşlerini, kaygılarını, eleştirilerini akil insanlar aracılığıyla siyasi aktörlere aktardı.

Mesaj:Heyetin ortak mesajı birlik ve barış oldu. Çünkü akil insanların asgari ortaklığı kalıcı bir barışa kavuşma isteğiydi. Heyet üyeleri bireysel görüşlerini bu ortak mesaja zarar vermeyecek şekilde açıklayarak ahlaki ve etik yükümlülüklerine uygun davrandı.

Özellik:Heyetin özelliği gönüllülük esasına göre bir araya getirilmiş sivil bir girişim olarak somutlandı. Heyet herhangi bir parasal veya maddi karşılığı olmadan çalışmayı yürüttü.  Çünkü niteliği gereği bu işin para karşılığı yapılması zaten mümkün değildi.

Tarz:Heyet gruplarıçalışma biçimlerini kendileri belirledi ve süreci kendileri yönetti. Her bölge grubu farklı tarzlar seçti. Bu nedenle çok çeşitli çalışma biçimleri çıktı.

Devletle İlişki:Heyetin devletle ilişkisi sadece güvenlik, ulaşım ve konaklama ihtiyaçlarının karşılanmasıyla sınırlı kaldı.Akil insanlar, kendi faaliyetlerinde devleti sürecin dışında tuttu ve devlet de sürecin dışında kalmayı kabul etti.

2-     Akil İnsanların Takip Sorumluluğu

Raporlama:Akil insanların ilk görevi Türkiye toplumunun çözüm süreci ve demokratikleşme konusundaki iradesini tespit ederek siyasete aktarmaktı. Bu görev tamamlandı. Heyeti oluşturan bölge grupları çalışmalarını tamamlayıp raporlarını oluşturdular. Bu raporlar 26 Haziran 2013 günü Başbakan’la yapılan toplantıda hükümete sunuldu. Raporlar Türkiye toplumunun; çözüm sürecine ve demokratikleşmeye ilişkin görüşlerini, taleplerini, kaygılarını ve gelecek tasarımlarını içeriyordu. Raporlar, grup üyelerinin kişisel yaklaşımları değil bölgelerdeki insanlarımızın yaklaşımları esas alınarak hazırlandı. Dolayısıyla bu raporların felsefesi, öngördüğü gelecek ve ortaya koyduğu siyasal sistem tasavvuru topluma aittir.

Takip:26 Haziran 2013 gününden sonra akil insanların ikinci görevi başladı. Çünkü Türkiye toplumu akil insanlar aracılığıyla siyasete görev vermenin yanında akil insanlara da siyasetin bu görevi yerine getirme sürecini takip sorumluluğu yükledi.

Etki: Raporlarda yer alan taleplerin bir kısmının karşılandığı 30 Eylül 2013 tarihli demokratikleşme paketi çalışmanın siyasi ve hukuki etkisini somut olarak ortaya koydu. Bu düzenlemeler takip sorumluluğunun  ne denli gerekli olduğunu da gösterdi.

Meşruiyet:Takip sorumluluğunun içerisinde çözüm ve demokratikleşme sürecinin aksaması yahut engellenmeye çalışılması halinde girişimde bulunmak da var. Bu girişim elbette akil insanların bireysel konumlarından, kişisel dünya görüşlerinden kalkarak alacakları bir tutum olmamalı. Heyette yer alan her üye bireysel kimliğiyle yaşanan sürece ilişkin çok farklı tutumlar alabilir. Ancak akil insan kimliğiyle yapılacak girişimler Türkiye toplumunun çözüm ve demokratikleşme için çizdiği çerçevenin içinde kalarak ve raporlarda somutlanmış yaklaşımlar esas alınarak geliştirilmeli. Bu zemin akil insanların bugün yaşananlar karşısında inisiyatif alarak çözüm ve demokratikleşme sürecini destekleyen girişimlerde bulunmasının meşru temelini oluşturuyor.

Görev:Bu nedenlerle akil insanlar heyeti üyelerinin,yaşadığımız bu gerilimli dönemde raporlardaki felsefe ve yaklaşımlar çerçevesinde çözüm ve demokratikleşme sürecini destekleyecek çabalarda bulunması gerektiği görüşündeyiz. Bu görev, takip sorumluluğunun bir gereğidir. Ayrıca bu görevi yerine getirmeyi kendi adımıza topluma karşı vicdani bir borç olarak görüyoruz.

Çağrı:Bu yaklaşımı benimseyen heyet üyelerinin birlikte ya da kendi tercihlerine göre oluşturacakları gruplar halinde elbette heyet dışındaki sivil aktörleri de sürece katacak şekildezaman kaybetmeden girişimlerde bulunmasını gerekli görüyoruz.Bu bağlamdaBaşbakan Sayın Davutoğlu’nun davetiyle yapılan 19 Ekim 2014 tarihli toplantı son derece önemlidir. Akil İnsanlar Heyetinin saha faaliyetinden sonra Türkiye Toplumu çözüm sürecindeki aktif rolden izleyici role geçti. Bugün Türkiye Toplumu’nun çözüm sürecinde yeniden devreye girmesine ihtiyaç var. Türkiye Toplumu 2013 yılı Nisan ve Mayıs aylarındaki gibi sürecin aktif  öznesi olduğu pozisyonuna geri dönmeli, izleyici konumdan, tartışan ve görüş bildiren konuma geçmeli. Bu çerçevede çözüm süreci esas alınarak “Siyasete Sivil Katkı”  girişimlerinin ülkesel ve yerel düzeylerde aktifleştirilmesi çağrısı yapıyoruz.

Çalışma Tarzı ve İşler: Nasıl girişimler yapılacağı, hangi biçimlerde çalışılacağı birlikte ya da gruplar halinde karar verilecek bir konu olabilir. Ancak siyasetin ihtiyaç duyduğu her türlü sivil katkı yapılabilmelidir. Danışmanlık işlevi olan arabuluculuk, izleme faaliyeti, tüm öznelerle görüşme çeşitliliğinin sağlanmasında üstlenilecek rol gibi çok değişik işlevler yerine getirilebilir. Çözüm Süreci Kuruluyla diyalog ve işbirliği halinde bazı çalışmalar yapılabilir.

Amaç ve Hedef:Hangi biçimde ve alanda olursa olsun yapılacak girişimlerin amacı Türkiye’nin demokrasisine aşama kazandırmak, hedefi ise çözüm ve barış sürecini demokratik bütünleşme üzerinden güçlendirerekbaşarıya ulaştırmak olmalı.